Chi tiết - Sở Nông nghiệp và PT nông thôn

Phát triển nuôi tôm là một ngành kinh tế trọng điểm trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, đã mang lại nguồn thu lớn cho bà con nông dân và sự phát triển của xã hội. Tuy nhiên, để duy trì lợi thế cạnh tranh, chủ động trong công tác phòng, chống dịch bệnh, hạn chế tối đa thiệt hại do dịch bệnh xảy ra và việc kiểm soát chi phí sản xuất là yếu tố sống còn của người nuôi tôm. Bước vào vụ nuôi năm 2025, nghề nuôi tôm đối mặt với nhiều thách thức như biến động giá nguyên liệu, dịch bệnh và biến đổi khí hậu, nhu cầu thị trường. Để làm rõ hơn một số yêu tố trên bà con cần lưu ý.

      Thứ nhất: Cơ cấu chi phí trong sản xuất nuôi tôm không phải là con số cố định mà được phân bổ vào nhiều hạng mục khác nhau. Tùy theo các hình thức nuôi như: nuôi thâm canh, bán thâm canh hay siêu thâm canh, chi phí thức ăn luôn chiếm tỷ lệ lớn nhất, dao động từ 50-60% tổng chi phí. Đây là khoản đầu tư “nặng ký” mà bà con không thể xem nhẹ.
      Thứ hai: Cơ cấu chi phí còn lại 40% là chi phí con giống, thuốc thủy sản điện và nhiên liệu. Các khoản khác như lao động, cải tạo ao, và chi phí quản lý tuy chiếm tỷ lệ nhỏ hơn nhưng cộng lại cũng không hề ít. Hiểu rõ cơ cấu này giúp bà con biết cách “cân đong đo đếm” để giảm bớt gánh nặng tài chính và có sự đầu tư cho phù hợp.
Về biến động giá nguyên liệu đầu vào: 
Giá nguyên liệu đầu vào luôn là “cơn đau đầu” của người nuôi tôm. Năm 2025, giá thức ăn tôm có thể tiếp tục tăng do phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu và chi phí vận tải toàn cầu. Chưa kể, giá con giống và thuốc thủy sản cũng không ổn định, đặc biệt khi nhu cầu thị trường tăng cao.
Để đối phó, bà con cần theo dõi sát sao biến động giá cả, ký hợp đồng dài hạn với nhà cung cấp uy tín hoặc tham gia các chuỗi liên kết để mua vật tư với giá ưu đãi. Việc này không chỉ giúp tiết kiệm mà còn giảm rủi ro khi thị trường “bất ổn định”.
Biến đổi khí hậu và thời tiết
Biến đổi khí hậu, đặc biệt là hiện tượng El Niño, dự báo sẽ tác động mạnh đến nghề nuôi tôm năm 2025. Nhiệt độ tăng cao, mưa bão thất thường có thể làm thay đổi chất lượng nước, giảm oxy hòa tan và ảnh hưởng đến sức khỏe tôm. Khi tôm yếu, năng suất giảm, chi phí xử lý môi trường và phòng bệnh lại tăng lên.
Dịch bệnh và quản lý môi trường nuôi
Dịch bệnh như đốm trắng, phân trắng, đốm đen, EHP bệnh vi bào tử trùng,hoại tử gan tụy vẫn là “kẻ thù số một” của người nuôi tôm. Chi phí phòng ngừa và điều trị dịch bệnh có thể đội lên hàng chục triệu đồng mỗi vụ nếu không kiểm soát tốt. Chưa kể, việc lạm dụng thuốc và hóa chất còn làm ô nhiễm ao nuôi, tăng chi phí, ảnh hưởng lâu dài về sau.
Thị trường tiêu thụ:
Nhu cầu nuôi tôm để phục vụ cho xuất khẩu trên địa phương đang còn ít và manh mún, chủ yếu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu theo đường tiểu ngạch, nhưng đi kèm là những yêu cầu khắt khe của các cơ sở thu mua khi con tôm “được mùa thì mất giá”. Điều này buộc người nuôi phải tạo ra sự liên kết chặt chẽ trong cộng đồng để tạo cho con tôm “được mùa được giá”. 
Quy mô sản xuất nhỏ lẻ và thiếu vốn khiến các cơ sở nuôi tôm gặp khó khăn trong việc mua vật tư đầu vào với giá hợp lý, dẫn đến chi phí cho vụ nuôi tăng cao. 
Nhằm giúp cho bà con nuôi tôm có những giải pháp thiết thựcđể vừa giảm chi phí trong đầu tư, vừa tăng sức cạnh tranh và đạt hiêu quả bà con nuôi tôm có thể áp dụng:
- Quản lý thức ăn hiệu quả: Đừng để thức ăn thừa lãng phí dưới ao! Hãy tính toán lượng thức ăn vừa đủ, chọn loại có hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) thấp (dưới 1,5) để tôm hấp thụ tốt hơn, giảm chi phí dài hạn.
- Chọn giống tốt: Con giống sạch bệnh, khỏe mạnh giúp giảm tỷ lệ hao hụt, ít xảy ra bệnh tật. Đầu tư cho con giống ban đầucao một chút là đầu tư cho cả một vụ nuôi.
- Quản lý môi trường nuôi: Giữ nước ao sạch, ổn định là cách bảo vệ tôm tốt nhất. Dùng chế phẩm sinh học thay hóa chất vừa rẻ, vừa bền vững.
- Phòng ngừa dịch bệnh: Kiểm tra ao thường xuyên, bổ sung vitamin và khoáng chất cho tôm để tăng sức đề kháng. Phát hiện sớm, xử lý nhanh sẽ đỡ tốn kém hơn chữa trị khi bệnh đã nặng.
- Liên kết sản xuất: Tham gia tổ cộng đồng, hợp tác xã hoặc chuỗi liên kết giúp mua vật tư giá rẻ, bán tôm giá cao hơn. Đây là cách làm thông minh trong thời buổi cạnh tranh.
- Tiếp cận vốn vay ưu đãi: Các chương trình hỗ trợ từ Nhà nước hay ngân hàng thường có lãi suất thấp, bà con nên tận dụng để giảm áp lực tài chính.
- Sử dụng năng lượng hiệu quả: Lắp điện mặt trời hoặc dùng máy tiết kiệm điện giúp cắt giảm chi phí nhiên liệu đáng kể, nhất là ở vùng nuôi thâm canh.
- Ứng dụng công nghệ cao: Công nghệ biofloc hay ứng dụng hệ thống tự động hóa không chỉ tăng năng suất mà còn giảm công lao động. Dù đầu tư ban đầu lớn, nhưng hiệu quả lâu dài rất đáng cân nhắc.
- Đa dạng hóa đối tượng nuôi như: Nuôi các đối tượng cá có giá trị kinh tế cao, nuôi xen ghépcua tôm cá đối với những ao hay bị dịch bệnh giúp giảm rủi ro và tăng thu nhập.
      Cuối cùng chăm sóc và quản lý ao nuôi hàng giờ, hàng ngày trong nuôi tôm là vô cùng quan trọng, nó sẽ quyết định đến sự thành cộng hay thất bại của cả vụ nuôi./.

Phan Văn Phương – TTKN Quảng Trị